Sigara ve Alkole yapılan otomatik vergi zammının raflara yansıması beklenirken esnaftan Kaçakçılık uyarısı geldi. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, sigara ve alkol üzerinden alınan vergiye, enflasyon üzerinde artış yapılmasının sigara kaçakçılığını özendireceğini belirterek son zammın geri alınmasını istedi.
Kaçak sigara, Türkiye’ye Kuzey Irak’tan geliyor. Kaçak sigara hayvan sırtındaki küçük çaplı taşımanın yanı sıra TIR’lara yapılan bölmelerle daha büyük boyutlarda da getirilebiliyor. Kaçağın ‘Bermuda üçgeni’ sayılabilecek en önemli uluslararası rota ise Bulgaristan - Irak - Türkiye üçgeni.
1 milyar TL ‘duman olacak’
Sahte ve kaçak sigara miktarının son dönemde arttığını ve mücadelenin kararlılıkla sürdürülmesi için yapılan zammın geri alınması gerektiğini savunan Palandöken, şunları kaydetti:
“Zaman içerisinde 5 sigaradan 1’i değil, 4 sigaradan 1’i kaçak anlamına gelecek. Çünkü zam her zaman kaçağı artırmaktadır. Kaçağın artması hem vatandaşın sağlığının tehlikeye girmesi, hem de devletin vergi kaybına uğramasıdır. Sigara şirketlerinin zammı vatandaşa yansıtması halinde tiryakilerin cebinden ilave 1 milyar lira çıkacak. Zamla birlikte kaçak oranının artması, esnafımızı büyük bir ciro kaybına uğratacak. Bu da küçük esnafın daha çok mağdur olması ve vergi kaybıdır. Bunların yaşanmaması için zammın acilen geri alınması hem vergi kaybının önlenmesi, kaçağın önüne geçilmesi, hem de esnafın zor duruma düşmesini önleyecektir.”
Katırdan TIR’a kadar...
Türkiye’ye girişi her geçen gün artan kaçak sigaranın önemli kısmı Kuzey Irak’tan geliyor. Erbil, en önemli kaçak sigara üretim merkezlerinden birisi olarak gösteriliyor. Kaçak sigara genellikle hayvan sırtındaki küçük partilerde sınırı geçmesinin ardından TIR’lara naklediliyor ve gizli bölmelere istiflenerek büyük kentlere taşınıyor.
Kaçak sigarada kâr çok büyük. Sınırı paketi 10 - 25 kuruştan geçen kaçak sigara, büyük şehire geldiğinde üzerine basılan markaya göre 3 - 6 liradan alıcı bulabiliyor. Yetkililer, son dönemlerde pek çok uyuşturucu kaçakçasının yüksek kâr nedeniyle kaçak sigara ticaretine geçiş yaptığını belirtiyor. Kaçakçılar ünlü markaların sigara paketlerini bire bir kopyalayabildiği gibi alternatif isimlerle paket üretip piyasaya bu sigaraları verebiliyor. Kaçak sigaradan elde edilen gelirden PKK’nın da pay aldığı ifade ediliyor. Sigaranın yanı sıra ham tütün de adıyaman, Diyarbakır ve Van gibi illerden kaçak olarak büyükşehirlere getirilip satılıyor.
Made in Turkey!
Kaçak sigara üretiminde Türkiye'nin de rolü olduğu belirtiliyor. İran ve Irak'a ucuz fiyata ihraç edilen ve orada 1-1.5 dolara satılan sigaraların kaçak yoldan Türkiye'ye getirildiği ifade ediliyor.
Fiyatın % 83’ü vergiden geliyor
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Yaşar Turan Gülümser, Milliyet’e yaptığı açıklamada, “Sigarada yüzde 83 civarında vergi var. Vergi ne kadar artarsa kaçakçılık da o nispette yükselir” dedi. Son araştırmalara göre sigarada kaçak oranının yüzde 20’ye ulaştığını ifade eden Gülümser, kaçağın yarıya yakınının tek bir marka adı altında geldiğini söyledi. Gülümser, Bulgaristan’da üretilen bu sigaranın Irak’a gönderildiğini, oradan da Türkiye’ye girdiğini ifade etti. Transit kaçakçılığı engellemek için uluslararası kuruluşların harekete geçtiğini ifade eden Gülümser, ülke nüfusu ile o ülkeye ihraç edilebilecek sigaranın orantılanacağını kaydetti. Gülümser, Irak’a nüfusunun içebileceğinin birkaç katı sigara girmesinin kaçakçılığı gözler önüne serdiğini söyledi.
Fabrikada 90 kr cebe girişi 6.50 TL
Kaçak sigara payının yüzde 20, kayıt dışı sarmalık kıyılmış tütünün payının yüzde 10, toplamda da rakamın yüzde 30’lara dayandığını düşündüklerini belirten Yaşar Turan Gülümser, “Bu rakamlar üzerinden de devletin vergi kaybı yaklaşık yılda 7.5 milyar TL’ye tekabül etmektedir. Alınan tedbirlere rağmen kayıt dışı tütün mamulü satışı yurdumuzda sürekli artmıştır.Bunun en büyük nedeni, alım gücünün üzerinde vergilendirme politikaları. Her ne kadar fiyat artırmayla sigara tüketiminde azalma olsa da kaçak sigara payını da artırdığı bir gerçektir. Fabrikadan 0.90 TL çıkışlı 1 paket sigara, 5.60 TL vergi eklenmesiyle tüketiciye 6.50 TL’ye ulaşmaktadır” dedi.