TÜTÜN EKSPERLERİ DERNEĞİ

Tekel’in Son Yillardaki Uygulamasi Destekleme Degildir

Tekel’in Son Yillardaki Uygulamasi Destekleme Degildir

İzmir, 10.03.1997

TÜTÜN PLATFORMU BİLDİRİSİ

(Bildiri 6)

 

TEKEL’İN SON YILLARDAKİ UYGULAMASI

DESTEKLEME DEĞİLDİR

 

Devletin 35 yıl önce, ekici tütünleri satış piyasalarının desteklenmesine dair 196 sayılı Yasa ile destekleme kapsamına almış olduğu tütün, bu ayrıcalığını günümüzde de sürdüren ender tarım ürünlerinden biridir. Kuşkusuz bu durum ülkemizde tütünün, 500.000 ailenin yani yaklaşık 3 Milyon vatandaşımızın başlıca geçim kaynağını oluşturuyor olmasının sonucudur. 1961 yılında yürürlüğe giren Kanunun, bu gerçeği göz önünde tuttuğu ve üretici kitlesini korumayı amaçladığı açıktır. Bu güne kadar bu kabule karşı çıkıldığı ya da amacın başka türlü yorumlandığı görülmemiştir.

Buna rağmen son yılların tütün piyasalarında 196 sayılı Yasa’nın amacına uygun bir anlayışla uygulandığını ve tütün üreticilerinin desteklendiklerini kabul etmek imkansız hale gelmiştir.

Tüccarın ihtiyacı olan tütünün tamamını piyasa açılmadan aldığı, Destekleme ile görevlendirilen kuruluşun, tüccarlar alımlarını tamamladıktan sonra girdiği piyasada destekleme alımı yapıldığından söz edilemez. Özellikle son iki yılın ekici tütün piyasaları tam anlamıyla bu şekilde yönetilmiştir.

Tütün üreticilerinin korunmasını amaçlayan destekleme alımlarının esasını oluşturan hedef fiatın belirlenmesinde üretici maliyetleri birincil etkendir. Bu nedenle üretici maliyetleri, ilkelerinde ve esaslarında birleşilmiş bilimsel bir yöntemle tarafsız bir kuruluş tarafından belirlenmelidir.

Halbuki, tütün piyasalarının arifesinde değişik kuruluşlar tarafından hangi ilkelere ve esaslara göre belirlendiği bilinmeyen, birbirinden farklı maliyet fiatları ortaya atılmaktadır. Hedef fiatın belirlenmesinde bunlardan hangisinin esas alındığını, ne alıcılar ne de üreticiler bilmektedir. Bunlar devlet sırrı değildir ve açıklanması gerekir.

Diğer taraftan bu yıl tütününü satmış olan her üreticiye destekleme primi adıyla Kg. başına 25.000 TL. ödenecektir. Önceki yıllarda, A.B. ülkelerinde olduğu gibi bizde de; üretici tütününün maliyeti, kalitesi ve fiatı ile orantılı olarak belirlenen destekleme priminin, bu yıl bu faktörler dikkate alınmadın her tütüne eşit olarak ödeneceği anlaşılmaktadır.

Ege Bölgesinde %80 ve daha yukarı A Grad ihtiva ettiği için 475.000 TL. Başfiatla satılan bir tütünle, %25 A Grad ihtiva ettiği için ve 173.437 TL. Fiatla satılan Kappa nevili bir tütüne, aynı Destekleme primi ödenecektir. Yani en yüksek değeri taşıyan tütüne (25.000 TL. / 475.000 TL.) %5 destekleme primi ödenirken, en düşük değeri taşıyan Kappa nevili tütüne bunun üç katından fazla (25.000 TL. / 148.437 TL.) %17 destekleme primi ödenecektir. Tütüncü ülkelerde özellikle A.T. ülkelerinde görülmemiş olan bu uygulamanın destekleme mantığı ile bağdaştırılması mümkün değildir.